15-3-2015 Συνεργατική τάξη

Σε μια τάξη συνυπάρχουν παιδιά:

•     Που παρουσιάζουν υστέρηση, παρουσιάζουν αργή πορεία στην κατάκτηση της γνώσης, κυρίως αργούν να διαβάσουν, να γράψουν.
•     Άλλα παιδιά είναι τα χαρισματικά ή ταλαντούχα παιδιά. Είναι το 5% του γενικού παιδικού πληθυσμού που διαθέτει εξαιρετικά υψηλές ικανότητες σε έναν ή περισσότερους γνωστικούς τομείς.
•     Είναι ακόμη τα επιμελή, τα ευσυνείδητα παιδιά,
•  που δεν μπορούν όμως να προσαρμοσθούν στους ρυθμούς της τάξης ή της ομάδας τους.
•     Ακόμη είναι τα «αισθητηριακά παιδιά» που οι αισθήσεις τους μοιάζουν με κεραίες, που τους συνδέουν με τον κόσμο και που τους φέρνουν άφθονες εικόνες, στις οποίες δεν μπορούν πάντοτε να δώσουν μια μορφή και δεν μπορούν να τις εκφράσουν. Δεν είναι φυγόπονα, ούτε αφηρημένα, ούτε απρόσεκτα. Ωστόσο τις περισσότερες φορές «σέρνονται» στην ουρά της τάξης τους.
•     Άλλα παιδιά κατηγορούνται ότι είναι τεμπέλικα. Από έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό τους, γεμίζουν το χρόνο με μικρολεπτομέρειες, που τους φαίνονται απαραίτητες. Άλλα παιδιά αργούν να τελειώσουν, γιατί φοβούνται τη συμμετοχή τους σε καινούριες δραστηριότητες. Και άλλα απ’ αυτά, επαναπαύονται ότι κάποιος άλλος θα φέρει σε πέρας την εργασία τους.
•     Υπάρχουν  παιδιά που οι γονείς τους είναι υπέρμετρα φιλόδοξοι.
•     Άλλα παιδιά θέλουν να μεγαλώσουν την ταυτότητα τους, απαντώντας σε κάθε ερώτηση που θέτει ο δάσκαλος, απλά και μόνο για ν’ απαντήσουν και με αυτό τον τρόπο να κάνουν αισθητή την παρουσία τους.
•     Έχουμε μαθητές που προέρχονται από οικογένειες που τα υπερπροστατεύουν. Τα παιδιά αυτά, μέσα στην τάξη, βρίσκονται έξω από την προστατευτική ασπίδα των γονέων τους και αισθάνονται  ανασφαλή και ευάλωτα.
•     Τα παρορμητικά παιδιά που συναντώνται συχνά στις κατώτερες οικονομικά τάξεις και που δεν είναι κατώτερα από  τα στοχαστικά παιδιά, όταν ενταχθούν σε ομάδα εργασίας, με την επίδραση της ομάδας επάνω τους, βαθμιαία βελτιώνουν  τη συμπεριφορά τους.
•     Τέλος παιδιά στα οποία η φύση των μαθησιακών δυσκολιών είναι διπλής κατεύθυνσης: διαφαίνεται να είναι υπόθεση ιατροβιολογική – νευρολογική, αλλά και υπόθεση εκπαιδευτικής διαδικασίας – μαθησιακής.

Για να μπορέσουν όλοι αυτοί οι μαθητές ν’ ανταποκριθούν με τον ίδιο τρόπο στη μεγάλη ποσότητα ύλης, θα πρέπει όλοι να έχουν τις ίδιες δυνατότητες μνήμης, φαντασίας, κατανόησης. Θα πρέπει όλοι να είναι πάντοτε και σε κάθε στιγμή της σχολικής χρονιάς σε ετοιμότητα, ώστε ν’ αντιλαμβάνονται, να επεξεργάζονται και ν’ αφομοιώνουν με τον ίδιο τρόπο. Δεν είναι όμως δυνατόν να εργάζονται όλα τα παιδιά με ταχύτητα και τρόπο πανομοιότυπο,  όπως μια μηχανή.
–         Είναι υποχρεωμένα, όλ’ αυτά τα τόσο διαφορετικά παιδιά να προσαρμόζονται στις άκαμπτες δομές και στους ξεπερασμένους τρόπους λειτουργίας του σχολείου;
–         Μήπως  το σχολείο οφείλει να είναι ευέλικτο και εύκαμπτο  απέναντι στις διαφορετικές ικανότητες και προϋποθέσεις μάθησης των παιδιών;
–         Πώς τα παιδιά αυτά, τα «άνισα» θα μπορέσουν µετά το πέρας των σπουδών τους να διεκδικήσουν τις ίδιες θέσεις µε τους συµµαθητές τους που δεν ήταν «ποτέ ίσοι» μαζί τους;
Η συνεργατική δημιουργική τάξη είναι ο καταλληλότερος τόπος, ώστε μεγάλος αριθμός παιδιών με ήπιες ή σοβαρότερες μαθησιακές και συμπεριφορικές δυσκολίες να βοηθηθεί για να βγει από το αδιέξοδο και το περιθώριο που τα οδηγούσε η ως σήμερα «δασκαλοκεντρική» τάξη. Είναι η τάξη που αναδεικνύει τα ταλέντα  και τις ικανότητες όλων των παιδιών, τόσο των «ακαδημαϊκώς ικανών», όσο και των «αδύνατων» μαθητών. Αναδεικνύει παιδιά που γράφουν και μιλούν ορθά, αλλά και αυτά που εκφράζονται αμήχανα, αυτά που είναι οργανωμένα αλλά και τα αφηρημένα, τα ονειροπόλα, τα κοινωνικά αλλά και τα στοχαστικά, τα επιδέξια αλλά και τα αδέξια. Σήμερα στη σχολική τάξη οι καλοί μαθητές δεν είναι µόνο για τους επαίνους και τις άλλες αμοιβές, αλλά πρέπει να λειτουργήσουν µε την παρέμβαση του δασκάλου ως κινητήρια δύναμη, που θα διευκολύνει και τους συµµαθητές τους να ενταχθούν ουσιαστικά στην ομάδα και να δράσουν ατομικά και ομαδικά, μέσα από την ομάδα.
Το μοντέλο της συνεργατικής τάξης θεωρείται ευεργετικό για τις σχολικές επιδόσεις των μαθητών, αλλά και για τη βελτίωση των μεταξύ τους σχέσεων.
 Γι’ αυτό ο εμψυχωτής δάσκαλος φροντίζει να δημιουργήσει ένα σχολικό περιβάλλον τέτοιο, που η ατμόσφαιρα και η αύρα του θα γεννήσει ένα πλήθος ερεθισμών και κινήτρων μάθησης. Ο συνεργάτης δάσκαλος που κατέχει τη δημιουργική ικανότητα του καλλιτέχνη, την ακριβή στάση του επιστήμονα και την πλήρη δεξιότητα του τεχνίτη θα κάνει τη διδασκαλία να μοιάζει με μικρό ταξίδι, να είναι έρευνα, εμπειρία μοναδική.
Η δημιουργική τάξη είναι ο χώρος που κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει την ύπαρξη της γοητείας του απρόβλεπτου και της έκπληξης. Δημιουργικός δάσκαλος είναι αυτός που έστω και μια φορά μπόρεσε να κάνει το μη αναμενόμενο πράξη, με θαυμασμό, με σεβασμό, με μάτια και αυτιά ορθάνοιχτα.